Het interessante interview met Floor Milikowski in Emmen over krimpregio’s (26 juni C 15) behoeft een aanvulling. Is falend of afwezig beleid wel de hoofdoorzaak van hun ontstaan? Er is namelijk nog een even onzichtbare als sterke oorzaak voor het krimpen van gebieden: de money drain, het weglekken van geld. Frits Bolkestein zei het eens kernachtig: “Kapitaal gaat meestal daarheen waar het het meeste opbrengt.” Zo gaan de spaarcenten, huuropbrengsten en winkel- en bedrijfswinsten van, zeg, Emmen naar Assen en Zwolle, en vandaar via de Randstad naar bijvoorbeeld nog beter renderende luxeflats in Miami. De jongeren en vitale volwassenen van Emmen trekken naar Assen en Zwolle voor werk, opleiding, winkels, disco en bibliotheek die door het vertrek van het geld uit Emmen daar niet meer zijn of wegkwijnen. Zodat de Ierse econoom Richard Douthwaite eens uitriep: “De kinderen reizen het spaargeld van hun ouders achterna.” Het is het alsmaar doorgaande, wereldwijde proces van overontwikkeling dat onderontwikkeling creëert. Het speelt ook tussen hele landen. Zwolle en Assen gaan dat trouwens ook nog merken! Om er wat tegen te doen wordt in het interview aangegeven: een beleid gestoeld op een visie. Deze zou dan ook het minder volatiel maken van het geld moeten beogen. Wat we nu namelijk op een aantal plaatsen in de wereld al zien, is de opkomst vanuit de bewoners zelf van buurteconomieën met lokaal geld en lokale kredietcoöperaties. Ook ontstaan er hele bedrijven netwerken om de geldcirculatie en daarmee de bedrijvigheid in eigen kring overeind te houden. Meer greep op een stukje eigen economie maakt het ook minder moeilijk om die het noodzakelijke groene pad op te sturen.
Willem Hoogendijk
Stichting Aarde