Ja, daar was zij weer: Gaia. Een aantal van jullie weet: zij komt mij af en toe bezoeken. Ik heb haar zelfs eens gefotografeerd voor mijn zolderraam. Zij beheert een aantal kweekbakjes in ons deel van het heelal, proeftuinen van leven. Allemaal producten uit de sterrenstof waaruit wij hier ook bestaan. Allemaal in een verschillend stadium van evolutie.
“Nee, zegt zij, ik beheer die bakjes niet. Mag niet. Evolutie is een proces van zelforganisatie. Ik observeer en rapporteer slechts.” “Aan wie of wat?” “Het polit-bureau!” “??” “Zo noemen wij, de rapporteurs, het. Beetje als grap. Maar het is naamloos.” “Niet God? Of Iaweh? Sterrenkracht? Oerbron? Oerkracht?….. Iets?” “Nee, het is naamloos. En waarvan men niet weet of geweten wil hebben, daarover zal men zwijgen.” “Ongeveer Witgenstein.”
“Ik weet van zijn Tractatus. Maar waarom ik langs kom: jullie maken echt een puinzooi van jullie huis. En het wordt nog erger met het mikken op technische middelen tegen de opwarming. Jullie zijn slaaf geworden van het alsmaar moeten produceren. Dit weer aangedreven door het geld-moet-groeien. Geld, eens een handig ruilmiddel. Maar door de ontstane ongelijkheid en elitevorming een privaat machtsmiddel geworden. Gevolg: een enorme en onintelligente consumptie. Slijtage, wegwerp, slechte producten, mode, ongelukken, de continue druk op maximalisering, een goede machine die morgen alweer te traag is, net als zijn bediener – hoera, want vraagt allemaal om nog meer groei. Jullie hebben een verzorgend kapitalisme geprobeerd, het Rijnlandmodel. Maar dat werd van meet af aan – en niet pas vanaf Reagan en Thatcher – aangetast en opgerold door het ruwere Anglo-Amerikaanse model waarin het geld vrijer is. En hoe mobieler het kapitaal, des te onstabieler de economie.”
“Dank voor deze economieles. Heeft u soms een boek van mij gelezen? Maar ik wilde mijn vrienden voor het nieuwe jaar wat positievers aanbieden.”
“Bevrijd je van de geldmacht. De vrije-markt economie of het kapitalisme maakt van elke Gemeinschaft een Gesellschaft. Van elke gemeenschapsmens een individueel ellenbogen ettertje. Geld van meester weer dienaar. Dienaar van het algemeen belang. Geldt ook voor machtbeluste één-partij regimes. De geldmacht heeft ook de democratie in haar greep. De meeste politici en bestuurders beseffen dat niet.“
“Maar bijna iedereen is de gevangene van het huidige systeem. En bezig met het halen van het eind van de maand of het overeind houden van zijn of haar bedrijf. Klimaat warmt op? Jammer dan, maar ver van het bed van vele mensen .”
“Het probleem met zulke ecologische diepteprocessen als de opwarming is dat, als men het gaat bemerken, het eigenlijk al te laat is. Minder vlees eten, vliegen en autorijden is op zich prima. Maar noodzakelijk ishet gaat om noodzakelijk is een omslag naar een heel andere leefstijl: algehele ontgroei, produceren alleen wat nodig is, optimale lokalisering, en heel groen en sober. Maar allerminst somber want meer gemeenschappelijkheid en cultuur. In de evolutie wordt de survival van de fittest vooral gekenmerkt door samenwerking. Meer door égalité en fraternité dan door liberté.”
“ Vertel dat onze anti-vaxers maar! Maar gaat u door met het positieve, alstublieft.”
“Olifanten weten het niet als zij te veel bomen ontwortelen. Maar dat er nu een levenssoort is dat begint te snappen geheel verkeerd bezig te zijn op planetaire schaal én in principe in staat is om het tij te keren, dat is toch wel mooi van de evolutie. Helaas is die levenssoort – vrees ik – er echter te laat achter gekomen. En vastzittend in een dwangsysteem.”
“Dus gaat de evolutionaire voorhoede straks over op een andere levenssoort?”
“Ik mik nog steeds op de groepjes mensen die na de massale uitsterving zullen overblijven. En eindelijk sapiens zullen zijn geworden!
Willem, ik ga weer verder. Een goed 2022, jij en je omgeving!”
En weg was zij met haar snelle vleugels……
Ik peins nog wat na. Hare Heiligheid heeft toch een advies gegeven.
Mocht dat wel? Krijgt zij nu last met dat, wat de rapporteurs noemen, Polit-bureau? Anderzijds, een advies aan mij die nauwelijks bereik heeft. Lijkt me zonder risico.
Willem Hoogendijk
Januari 2022